شکایت از چک برگشتی یکی از مسائلی است که ممکن است در معاملات مالی و تجاری پیش بیاید. اگر چک شما برگشت خورده می‌توانید با پیگیری قانونی و رعایت مراحل مربوطه، حقوق خود را مطالبه کنید. در این مقاله از سایت مشاوره حقوقی همیار تو مراحل و نکات مهم برای شکایت از چک برگشتی را توضیح میدهیم.
معرفی چک
چک یکی از ابزارهای مهم پرداخت در معاملات تجاری و اقتصادی است. زمانی که چکی به دلایل مختلف برگشت می‌خورد، دارنده چک می‌تواند از طریق قانونی شکایت کرده و حقوق خود را مطالبه کند. شکایت از چک برگشتی می‌تواند به دو صورت کیفری و حقوقی مطرح شود.
شکایت کیفری
- موضوع: صدور چک بلامحل به عنوان جرم.
- مرجع رسیدگی: دادسرا و دادگاه کیفری.
- هدف: مجازات صادرکننده چک بلامحل (ممکن است شامل حبس یا جریمه نقدی باشد).
- مهلت قانونی: شکایت کیفری باید در مدت ۶ ماه از تاریخ صدور یا برگشت چک ثبت شود.
شکایت حقوقی
- موضوع: مطالبه وجه چک برگشتی به عنوان دعوی حقوقی.
- مرجع رسیدگی: دادگاه حقوقی.
- هدف: جبران خسارت مالی و وصول مبلغ چک.
- مهلت قانونی: شکایت حقوقی محدودیت زمانی مشخصی ندارد.
دلایل برگشت خوردن چک
چک ممکن است به دلایل زیر برگشت بخورد:
- عدم موجودی کافی: حساب صادرکننده چک موجودی کافی برای پرداخت مبلغ چک ندارد.
- مسدود بودن حساب: حساب صادرکننده چک توسط بانک مسدود شده است.
- مغایرت امضا: امضای چک با نمونه امضای موجود در بانک مطابقت ندارد.
- اشتباهات فنی: اشتباه در پر کردن چک مانند عدم تطابق مبلغ به عدد و حروف.
مراحل شکایت از چک برگشتی
۱. بررسی مهلت قانونی شکایت
در این مرحله شما باید بررسی کنید که آیا هنوز مهلت قانونی برای شکایت از چک برگشتی شما وجود دارد یا خیر. در ایران، معمولاً برای شکایت کیفری از چک برگشتی، تا شش ماه پس از تاریخ صدور چک یا تاریخ برگشت چک فرصت دارید.
۲. جمع آوری مدارک و مستندات تنظیم شکایت چک برگشتی
مدارک و مستندات لازم برای شکایت از چک برگشتی را جمع‌آوری کنید. این مدارک شامل موارد زیر می‌شوند:
- اصل چک برگشتی
- گواهی عدم پرداخت (برگشتی) از بانک
- رسیدها و مدارک مرتبط با معامله‌ای که منجر به صدور چک شده است
- هر نوع مکاتبه و توافقی که با صادرکننده چک داشته‌اید
۳. مشاوره حقوقی
مشاوره با یک وکیل یا کارشناس حقوقی می‌تواند به شما در مسیر شکایت کمک کند. وکیل می‌تواند به شما راهنمایی‌های لازم را ارائه دهد و به تهیه مدارک و مستندات کمک کند.
۴. تنظیم شکایت
بسته به نوع شکایت (کیفری یا حقوقی)، شکایت خود را تنظیم کنید. اگر شکایت کیفری است، باید به دادسرا مراجعه کنید و شکایت خود را ثبت کنید. اگر شکایت حقوقی است، می‌توانید به دادگاه حقوقی مربوطه مراجعه کنید.
۵. ثبت شکایت در دادسرا یا دادگاه
شکایت خود را با مدارک کامل در دادسرا یا دادگاه ثبت کنید. در این مرحله، باید فرم‌های مربوطه را پر کنید و مدارک خود را ارائه دهید.
۶. پیگیری مراحل قانونی
پس از ثبت شکایت، مراحل قانونی پیگیری می‌شود. این مراحل ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- احضار صادرکننده چک: دادسرا یا دادگاه ممکن است صادرکننده چک را برای توضیحات و دفاع احضار کند.
- بررسی مدارک: مدارک و مستندات شما بررسی می‌شوند.
- صدور حکم: در صورت اثبات ادعای شما، دادگاه یا دادسرا حکم لازم را صادر می‌کند.
۷. اجرای حکم
در صورت صدور حکم به نفع شما، می‌توانید مراحل اجرای حکم را پیگیری کنید. این مراحل ممکن است شامل توقیف اموال صادرکننده چک یا دیگر اقدامات قانونی برای وصول مبلغ چک باشد.
نکات مهم
- توجه به مهلت قانونی برای شکایت بسیار مهم است. در صورت گذشتن مهلت، ممکن است شکایت شما پذیرفته نشود.
- داشتن مدارک کامل و مستندات معتبر برای اثبات ادعای خود الزامی است.
فرصت برگشت زدن چک چقدر است ؟
فرصت برگشت زدن چک برگشتی، یا به عبارت دیگر، مدت زمانی که دارنده چک می‌تواند چک را به بانک ارائه دهد تا در صورت عدم پرداخت وجه چک، گواهی عدم پرداخت (برگشتی) دریافت کند، بر اساس مقررات قانونی مشخص شده است. در ادامه، به جزئیات مربوط به فرصت برگشت زدن چک برگشتی می‌پردازیم:
۱. مهلت قانونی برای برگشت چک های عادی:
برای برگشت زدن چک عادی، باید به بانک مراجعه کنید. اگر چک به هر دلیل (مانند عدم موجودی کافی، مسدود بودن حساب یا اشتباه در امضا) قابل پرداخت نباشد، بانک یک گواهی عدم پرداخت (برگشتی) صادر می‌کند. این اقدام باید در موعد مقرر انجام شود، که معمولاً تا ۱۰ روز کاری از تاریخ چک فرصت دارید.
۲. مهلت قانونی برای شکایت کیفری
برای شکایت کیفری از چک برگشتی، باید در مدت ۶ ماه از تاریخ صدور چک یا تاریخ برگشت چک (هر کدام که زودتر باشد) به دادسرا مراجعه و شکایت خود را ثبت کنید. در این مدت، می‌توانید صادرکننده چک را تحت پیگرد قانونی قرار دهید.
۳. مهلت قانونی برای شکایت حقوقی
برای شکایت حقوقی، محدودیت زمانی مشخصی وجود ندارد. شما می‌توانید حتی پس از گذشت مدت طولانی، اقدام به شکایت حقوقی کنید. این شکایت به دادگاه‌های حقوقی مربوطه ارائه می‌شود و فرآیند قانونی خود را طی می‌کند.
مراحل برگشت زدن چک و شکایت
۱. مراجعه به بانک
- ابتدا باید به بانک مراجعه کنید و اگر چک به هر دلیلی قابل وصول نباشد، بانک گواهی عدم پرداخت صادر می‌کند.
- این گواهی توسط بانک صادر می‌شود و نشان می‌دهد که چک به هر دلیلی (مثلاً عدم موجودی کافی) قابل پرداخت نیست.
۲. مشاوره حقوقی
- مشاوره با یک وکیل یا کارشناس حقوقی می‌تواند به شما در تهیه مدارک و تنظیم شکایت کمک کند.
۳. تنظیم شکایت
- شکایت کیفری: شکایت کیفری باید در مدت ۶ ماه از تاریخ صدور یا برگشت چک ثبت شود. این شکایت در دادسرا مطرح می‌شود و صادرکننده چک تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرد.
- شکایت حقوقی: شکایت حقوقی محدودیت زمانی ندارد و در دادگاه حقوقی مطرح می‌شود. در این نوع شکایت، می‌توانید مطالبه وجه چک را از طریق دادگاه پیگیری کنید.
شکواییه باید به طور دقیق و با جزئیات تنظیم شود که شامل موارد زیر است:
- مشخصات شاکی: نام، نام خانوادگی، شماره ملی، آدرس و سایر اطلاعات تماس.
- مشخصات متشاکی: نام، نام خانوادگی، شماره ملی، آدرس و اطلاعات تماس صادرکننده چک.
- مشخصات چک: شماره چک، تاریخ صدور، مبلغ چک، بانک صادرکننده، و شماره حساب.
- شرح واقعه: توضیح دقیق درباره چگونگی صدور چک، علت برگشت خوردن چک، و اقدامات انجام شده.
- درخواست شاکی: ذکر درخواست‌های شما از دادگاه، مانند پرداخت مبلغ چک، خسارت‌های وارده، و هزینه‌های دادرسی.
نمونه شکواییه:
به نام خدا
ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان…
با سلام و احترام،
اینجانب (نام و نام خانوادگی شاکی) با شماره ملی (شماره ملی شاکی) ساکن (آدرس شاکی) به استحضار می‌رسانم که آقای/ خانم (نام و نام خانوادگی متشاکی) با شماره ملی(شماره ملی متشاکی) ساکن (آدرس متشاکی) یک فقره چک به شماره …..به مبلغ…….ریال مورخ….از بانک ….صادر نموده است.
چک مذکور به دلیل علت…………….. از سوی بانک برگشت داده شده و به شماره گواهی………صادر گردیده است.با توجه به اینکه اینجانب تمامی تلاش‌های خود را برای وصول مبلغ چک انجام داده‌ام ولی تاکنون موفق به دریافت آن نشده‌ام، لذا از محضر محترم دادسرا تقاضای رسیدگی و صدور دستور پرداخت مبلغ چک به همراه خسارت‌های قانونی و هزینه‌های دادرسی را دارم.
با تشکر:
نام و نام خانوادگی شاکی:
امضا:
تاریخ:
۴. ثبت شکایت
- با مدارک کامل به دادسرا یا دادگاه مراجعه نموده و شکایت خود را ثبت کنید.
۵. پیگیری مراحل قانونی
- پس از ثبت شکایت، مراحل قانونی پیگیری می‌شود. این مراحل شامل احضار صادرکننده چک، بررسی مدارک و صدور حکم است.
پس از ثبت شکایت چک برگشتی چقدر طول میکشد تا نتیجه مشخص شود ؟
مدت زمانی که پس از ثبت شکایت در دادگاه طول میکشد تا نتیجه مشخص شود، به عوامل مختلفی بستگی دارد و می‌تواند متفاوت باشد. این عوامل شامل تعداد پرونده‌های موجود در دادگاه، پیچیدگی پرونده، اقدامات قانونی مورد نیاز و همکاری طرفین دعوی می‌شود. در ادامه به بررسی مراحل و مدت زمان تقریبی هر مرحله می‌پردازم.
- ثبت شکایت و تعیین وقت رسیدگی:پس از ثبت شکایت در دادگاه، پرونده شما به شعبه مربوطه ارجاع داده می‌شود و وقت رسیدگی تعیین می‌گردد. این زمان بستگی به تراکم پرونده‌ها در دادگاه ها تقریبا ۱ الی ۲ هفته طول میشکد.
- جلسات دادرسی: پس از تعیین وقت رسیدگی، جلسات دادرسی برگزار می‌شود. تعداد و مدت زمان جلسات به پیچیدگی پرونده و نیاز به ارائه مدارک و شواهد بستگی دارد. در جلسات دادرسی، قاضی مدارک و ادله طرفین را بررسی می‌کند و ممکن است چندین جلسه برگزار شود و چند هفته تا چند ماه طول بکشد .
- بررسی مدارک و ادله: قاضی پس از برگزاری جلسات دادرسی، مدارک و ادله ارائه شده را بررسی می‌کند. این مرحله ممکن است به تقریبا ۱ الی ۳ ماه زمان نیاز داشته باشد، به ویژه اگر نیاز به تحقیقات بیشتر یا کارشناسی باشد.
- صدور حکم: پس از بررسی مدارک و ادله، قاضی حکم نهایی را صادر می‌کند. صدور حکم ممکن است به دلیل پیچیدگی پرونده یا نیاز به بررسی‌های بیشتر و تقریبا ۱ الی ۲ ماه زمان نیاز داشته باشد.
- ابلاغ حکم: پس از صدور حکم، حکم به طرفین ابلاغ می‌شود. ابلاغ حکم ممکن است از طریق سامانه الکترونیکی یا به صورت کتبی ۱ الی ۲ هفته زمان ببرد .
- فرآیند اعتراض و تجدیدنظر: در صورتی که یکی از طرفین به حکم صادره اعتراض داشته باشد، می‌تواند درخواست تجدیدنظر کند. این مرحله نیز به مدت زمان بررسی دادگاه تجدیدنظر بستگی دارد اما بصورت تقریبی ممکن است ۱ الی ۳ ماه زمان ببرد.
نکات مهم
- پیگیری مستمر مراحل قانونی و حضور در جلسات دادرسی می‌تواند به تسریع در رسیدگی به پرونده کمک کند.
- استفاده از مشاوره وکیل یا کارشناس حقوقی می‌تواند به شما در طی مراحل قانونی کمک کند و موفقیت شما را افزایش دهد.
- ارائه مدارک کامل و مستندات معتبر و همکاری با دادگاه در ارائه اطلاعات دقیق می‌تواند به تسریع در رسیدگی به پرونده کمک کند.
هزینه‌های مورد نیاز برای طرح شکایت از چک برگشتی
طرح شکایت از چک برگشتی شامل مراحل مختلفی است که هر کدام زمان و هزینه‌های مختلفی را در بر دارند. زمان مورد نیاز برای این فرآیند از چند روز تا چند ماه متغیر است و هزینه‌ها شامل هزینه‌های دادرسی، مشاوره و وکالت و هزینه‌های اجرایی می‌شود. در ادامه با برخی هزینه ها آشنا میشویم :
۱. هزینه‌های دادرسی
- هزینه‌های دادرسی شامل هزینه‌های ثبت شکایت و هزینه‌های دادرسی در دادگاه است.
- هزینه‌های دادرسی معمولاً بر اساس مبلغ چک و تعرفه‌های قضایی تعیین می‌شود. برای شکایت حقوقی، این هزینه ممکن است حدود ۱ تا ۳ درصد مبلغ چک باشد.
۲. هزینه‌های مشاوره و وکالت
- استفاده از خدمات وکیل یا کارشناس حقوقی می‌تواند هزینه‌های متفاوتی را در بر داشته باشد.
- هزینه‌های مشاوره و وکالت بستگی به توافق با وکیل و پیچیدگی پرونده دارد. این مبلغ ممکن است از چند میلیون تومان تا چند ده میلیون تومان متغیر باشد.
۳. هزینه‌های اجرایی
- در صورت صدور حکم به نفع شما، هزینه‌هایی برای اجرای حکم و وصول مبلغ چک ممکن است لازم باشد.
- هزینه‌های اجرایی معمولاً شامل هزینه‌های مربوط به توقیف اموال صادرکننده چک و سایر هزینه‌های اجرایی است.
مراحل محاسبه سود در شکایت از چک برگشتی
محاسبه سود چک برگشتی معمولاً به عنوان خسارت تأخیر تأدیه شناخته می‌شود. این خسارت ناشی از تأخیر در پرداخت مبلغ چک است و بر اساس نرخ تورم و مدت زمان تأخیر محاسبه می‌شود. در ادامه، مراحل محاسبه سود چک برگشتی را توضیح میدهیم:
- تعیین مبلغ چک اصلی:ابتدا مبلغ چک اصلی را تعیین کنید. این مبلغ همان مبلغی است که در چک نوشته شده است.
- محاسبه خسارت تأخیر تأدیه:برای محاسبه خسارت تأخیر تأدیه، باید نرخ تورم و تعداد روزهای تأخیر را مشخص کنید. نرخ تورم معمولاً توسط بانک مرکزی اعلام می‌شود.
- فرمول محاسبه خسارت تأخیر تأدیه:
(مبلغ چک×نرخ تورم×تعداد روزهای تأخیر)/ ۳۶۵
- هزینه‌های دادرسی و وکالت را به مبلغ چک و خسارت تأخیر تأدیه اضافه کنید.
جمع بندی
شکایت از چک برگشتی نیازمند رعایت مراحل قانونی و جمع‌آوری مدارک و مستندات لازم است. این شکایت می‌تواند به دو صورت کیفری و حقوقی مطرح شود. با مشاوره حقوقی و پیگیری مستمر، می‌توانید حقوق خود را به درستی مطالبه کرده و از طریق قانونی به نتیجه برسید. توجه به مهلت‌های قانونی و ارائه مدارک کامل و معتبر از اهمیت بالایی برخوردار است.
سوالات متداول
- چه اقداماتی باید بعد از برگشت خوردن چک انجام داد؟
مراحل اولیه پس از برگشت خوردن چک، مانند مراجعه به بانک و دریافت گواهی عدم پرداخت.
- محاسبه خسارت تأخیر تأدیه چک برگشتی چگونه انجام می‌شود؟
محاسبه خسارت تأخیر تأدیه چک برگشتی در ایران به منظور جبران خسارت ناشی از تأخیر در پرداخت وجه چک انجام می‌شود. این محاسبه بر اساس نرخ تورم و مدت زمان تأخیر انجام می‌شود.
- اگر صادرکننده چک به حکم دادگاه اعتراض داشته باشد، چه باید کرد؟
اگر صادرکننده چک به حکم دادگاه اعتراض داشته باشد، فرآیند قانونی خاصی برای بررسی این اعتراض وجود دارد که به آن تجدیدنظرخواهی گفته می‌شود. در ایران، تجدیدنظرخواهی از احکام دادگاه‌ها تحت شرایط و مراحل مشخصی انجام می‌شود
- چه تفاوتی بین شکایت کیفری و حقوقی وجود دارد؟
مرجع رسیدگی به شکایات کیفری دادسرا و دادگاه کیفری است. دادسرا به عنوان نهاد تعقیب و تحقیقات مقدماتی عمل می‌کند و پرونده را به دادگاه کیفری ارجاع می‌دهد.مرجع رسیدگی به شکایات حقوقی دادگاه‌های عمومی و حقوقی هستند. این دادگاه‌ها به دعاوی مدنی و تجاری رسیدگی می‌کنند.
خیلی خوب بود که به جزئیات نحوه تنظیم دادخواست شکایت پرداختید. واقعاً به درد بخور بود.